poniedziałek, 28 lutego 2011

Kilof tylko u górnika ?


Gdy laik słyszy hasło ,,górnik”, natychmiast ma przed oczami mężczyznę w hełmie i z kilofem w dłoni. Okazuje się, że niejeden Polak tako sobie wyobraża śląskiego górnika z kopalni węgla kamiennego, lub też górnika z kopalni na przykład soli. Prawda jednak jest taka, że kilof nie jest już tak powszechnie używany w dzisiejszych kopalniach, chociaż nadal się go stosuje. Jednak narzędzie to znalazło zastosowanie także poza kopalniami. Przy pracach ziemnych używa się czasem kilofa do naruszenia twardego podłoża, dzięki czemu można je później usunąć łopatą. Kilof posiada różne formy, przykładowo, jeśli ostrze jest po obu strona styliska (trzonka) nazywamy go oskardem. Jest w użyciu od wielu wieków. Jeszcze w czasach starożytnych wykorzystywany był w Polsce pod postacią kopasa w okolicach Łysej Góry. Dzięki niemu tamtejsi górnicy potrafili wydobywać rudy z wnętrza Ziemi. Ponadto, kilof stosowany był i jest nadal także w kamieniarstwie, czyli rzemiośle polegającym na wydobywaniu i obróbce kamienia. Jak więc widać, kilof jest bardzo starym narzędziem, które do dziś jest używane.

czwartek, 17 lutego 2011

Łopatą w ziemię


Wyobraźmy sobie wielką górę piachu na naszym podwórku. Dalej wyobraźmy sobie, że musimy ten cały piach załadować na samochód ciężarowy, żeby pozbyć się go sprzed wejścia do domu. Jak się za to zabierzemy? Raczej nie rękami! Zajęłoby nam kilka dni, jeśli nie tygodni, aby w ten sposób załadować piasek na samochód ciężarowy! Na szczęście, ludzie wpadli na to już dawno i stworzyli niezwykłe w swej prostocie narzędzie. Mam tu na myśli łopatę, dzięki której załadunek czy rozładunek i ogólne przenoszenie sypkich materiałów jest o wiele bardziej wygodne. Łopata nie tylko tu znalazła zastosowanie. W średniowieczu zamki otaczano fosą, a więc konieczne było wykopanie wielkiego rowu wypełnionego wodą. Rowy kopano rzecz jasna nie ręcznie, bo zajęłoby to całe wieki, ale łopatami. Takie dziś nazywa się często szpadlami, a są one specjalnie przystosowane do wbijania w ziemię i podnoszenia takiego ciężaru. Aby zapewnić im wytrzymałość, tworzy się je dziś przeważnie ze stali. Łopata należy do bardzo prostych narzędzi, ale jednocześnie niezbędnych do wykonywania wszelkich robót ziemnych.

środa, 16 lutego 2011

Co Dedal zostawił światu ?


Chyba wszyscy znamy grecki mit o minotaurze i powiązany z nim mit o Dedalu i Ikarze. Starszy z nich, Dedal, był ponoć wybitnym architektem i w wyniku pewnych okoliczności został zniewolony przez władcę Krety. Dzięki swym skrzydłom, które sam skonstruował, uciekł z Krety wraz z synem, który zginął jednak w trakcie lotu. Mit pokazuje, że Dedal był tez wynalazcą. Grecka tradycja mówi, że gdy jego bratanek wynalazł więc piłę, Dedal z zazdrości zabił go. Niezależnie od tego, czy jest w tym ziarno prawdy, czy też nie, piła znalazła się w ręku starożytnych. Ząbkowane ostrze, które służy do przecinania, lub raczej przerzynania różnych ciał stałych stała się bardzo użytecznym i często stosowanym narzędziem. Ciężko byłoby zbudować dom z desek, skoro do pozyskania desek wymagane jest odpowiednie przerobienie pnia przy użyciu piły! Znalazła więc ona szerokie zastosowanie w budownictwie. Dziś piły są o wiele bardziej efektowne i możemy nimi przecinać nie tylko drewno, ale na przykład stal. Czasem są napędzane prądem elektrycznym. I chociaż pochodzą ze starożytności, nie są bynajmniej przeżytkiem i wciąż znajdują się w powszechnym użyciu.